Wie herinnerd wordt, leeft voort: Henk Hos

In onze vorige column berichtten wij over de ontvangen nalatenschap van Harald Dütting. Onlangs mochten de Vrienden wederom een schenking in ontvangst nemen vanuit een Hillegomse zolder, die een bijzonder document bevatte. Het betrof een afscheidsbrief van verzetsheld Henk Hos, die hij aan zijn vader schreef op de avond voordat hij gefusilleerd zou worden op 11 mei 1944. Maar dat wisten we toen nog niet, want de brief was enkel gericht aan 'Beste Vader' en ondertekend door 'Uw zoon Henk'. Dat stelde de Vrienden voor de vraag om wie het hier ging. Onze vrijwilliger Alphons Maas, coördinator van de Vrienden-werkgroep Genealogie heeft al vaker geschiedkundige puzzels voor ons opgelost, dus hem was deze uitdaging wel toevertrouwd.

Er waren een paar aanwijzingen uit de brief te halen: Henk noemde de naam Thies Jansen, die op dezelfde dag geëxecuteerd zou worden. Ook vermeldde Henk dat het op de dag dat hij de brief schreef, het precies 4 jaar geleden was dat de oorlog uitbrak; de executiedatum moest dus 11 mei 1944 zijn. En zijn voornaam was gegeven in de ondertekening.

Met deze aanwijzingen is Alphons de websites van de erebegraafplaatsen langs gegaan. Het graf van Thies Jansen werd op De Eerebegraafplaats te Bloemendaal gevonden. De sterfdatum van 11 mei 1944 kwam overeen met wat in de brief werd genoemd. Op deze website werd bij de tekst over Thies Jansen de naam H.P. Hos uit Haarlem genoemd, en het blad Vrij Nederland. De zoektocht ging verder naar Henk Hos en leverde op dezelfde erebegraafplaats diens graf op, met dezelfde datum van overlijden en de vermelding van hun rol in Vrij Nederland. Nu was de cirkel rond: Henk Hos was de schrijver van de brief. Overigens was er geen relatie (bekend) met de familie bij wie de brief op zolder werd gevonden.

Henk Hos sloot zich in mei 1940 aan bij een militaire inlichtingengroep en kwam later in contact met de spionagegroep Zwaantje. Het belangrijkste oogmerk van Hos was een verbinding met Londen tot stand te brengen en (militaire) informatie door te geven – hetzij via te bouwen zenders, of routes via Zweden of Zwitserland. Vanaf oktober 1941 behoorde de reeds ondergedoken Henk Hos tot de nieuwe centrale leiding van het illegale blad Vrij Nederland, aangezien de oude leiding enkele maanden eerder vrijwel geheel gearresteerd was. Hij zorgde mede voor de productie van de nummers en het landelijke verspreidingsapparaat. Als gevolg van verraad werd Hos op 1 december 1942 gearresteerd. Na gevangenschap in Scheveningen en Vught, werd hij op 11 mei 1944 gefusilleerd. Zijn lichaam is later gevonden in een grafkuil op de Waalsdorpervlakte en herbegraven op De Eerebegraafplaats te Bloemendaal. Postuum ontving Henk Vos het Verzetskruis 1940-1945.

De Vrienden hebben de afscheidsbrief naar het Oranjecomité Hillegom gestuurd voor een eventuele rol in de Dodenherdenking op 4 mei. Het Oranjecomité heeft een deel uit deze brief voorgelezen bij de herdenking. Opdat wij niet vergeten.

De digitale versie van deze column met extra beeldmateriaal is terug te vinden op onze website www.vriendenvanoudhillegom.nl, onder Publicaties, Sporen van vroeger.