De Kroniek van Van der Zaal, geschreven door Bert Kölker, geeft een overzicht van molenbouw en onderhoud in de regio rond 1800.
De Kroniek van Van der Zaal, geschreven door Bert Kölker, geeft een overzicht van molenbouw en onderhoud in de regio rond 1800. Foto: VOL

In memoriam Bert Kölker

Column

Onlangs ontving de Cultuur-Historische Vereniging "Oud Lisse" het trieste bericht dat dr. A.J. Kölker (Bert) op 20 januari 2018 was overleden. Bert is 87 jaar geworden.

Bert is in 2015 vanuit Lisse (Jan Steenstraat 41) verhuisd naar het verpleeghuis Mariënhaven te Warmond vanwege zijn Alzheimer ziekte. Hij is begin 2017 door zijn ernstiger wordende dementie verhuisd naar een gesloten afdeling in het verpleeghuis Van Wijckerslooth in Oegstgeest, waar hij is overleden. Hij heeft in zijn leven vele archieven geïnventariseerd en onderzocht, wat geresulteerd heeft in vele boeken en artikelen.

Zijn betekenis voor de VOL
Bert heeft na zijn pensioen als provinciaal archivaris van de provincie Noord-Holland veel onderzoek gedaan voor "Oud Lisse". De resultaten hiervan zijn onder andere in twee boeken uitgegeven: in 2010 verscheen het boekje "Grenspalen te Lisse" en daarop aansluitend in 2013 het boek "Kroniek van de Lisser Timmerman en Molenmaker Cornelis van der Zaal (1762-1839)". Beide boeken zijn nog verkrijgbaar bij de VOL. Het boekje over grenspalen is in A5-formaat met kleurenfoto's van alle bekende grenspalen in Lisse met een omschrijving van iedere grenspaal en waar deze te vinden is. Ook worden er voormalige Hekpalen van Donjon Dever en van de buitenplaatsen Roozendaal, Grotenhof en van Veenenburg beschreven. Daarnaast zijn in het boekje van de wapenstenen van huize Halfweg en Zandvliet interessante gegevens opgenomen.

Cornelis van der Zaal had zijn werkplaats aan het Vierkant, waar nu museum De Zwarte Tulp is gevestigd. Hij maakte aan het einde van zijn leven een compleet overzicht (kroniek) voor zijn zoon van de door hem verrichte werkzaamheden aan alle (circa 22!) door hem gebouwde en/of onderhouden molens in Lisse en omgeving. Naast molenmaker was Cornelis ook als timmerman betrokken bij diverse bouwprojecten.

Het handschrift is door Bert Kölker getranscribeerd (hertaald) en voorzien van commentaar bij de geschiedenis van de in de kroniek genoemde molens, geïllustreerd met zo'n 100 oude prenten, foto's en andere afbeeldingen. Kortom, een uniek manuscript van belang voor de lokale en regionale historie. Dat schrijven over molens was aan Bert goed besteed, want hij was jarenlang bestuurslid van de 'Vereniging Hollandsche Molen'. Een meer geschikt persoon om het dagboek van Cornelis van der Zaal deskundig te transcriberen en relevante archieven te onderzoeken, was er niet te vinden.

Geridderd
Ook heeft Bert heel veel vrijwilligerswerk gedaan voor het Westfries Genootschap. Voor het vrijwilligerswerk werd hij geridderd in de Orde van Oranje Nassau. De Cultuur-Historische Vereniging "Oud Lisse" heeft hem tot Erelid benoemd op 10 februari 2016 en hem toen een ereoorkonde van de vereniging verstrekt.

Wij zullen hem altijd blijven herinneren als een vriendelijke, beschaafde en bijzonder aardige man en zeer deskundig op het gebied van archiefonderzoek.

Uit de krant