Wonen in een visie?

Notenkraker is een column van Jos Draijer en verschijnt om de week in deze krant. Reageren? Mail: redactie@dehillegommer.nl

In gelul kun je niet wonen”. Zo, dat citaat van een oud-Tweede Kamerlid en staatssecretaris staat als een huis. Het kon niet door de beugel en werd vervangen door “In geouwehoer kun je niet wonen”. Ouderen onder u weten meteen over wie ik het heb, Jan Schaefer. Oud-PvdA-staatssecretaris van Stadsvernieuwing in het kabinet-Den Uyl van 1973 tot 1977. Ooit opgeleid tot banketbakker op de (toen nog) Bisschoppelijke Nijverheidsschool in Voorhout. Jan was ook een activist in spijkerpak. Als wethouder Stadsvernieuwing en Volkshuisvesting van Amsterdam hield hij van duidelijk taal, van aanpakken en doorpakken.

Met mooie woonvisies had hij helemaal niets. “Is dit beleid of is hier over nagedacht?” was een andere rake uitspraak als er weer eens te veel gepraat, maar in de praktijk geen woning gebouwd werd. Want ook toen was de woningnood hoog. Net als nu, ook in Hillegom. Daarom is onlangs een Woonvisie 2020-2024 Hillegom gepresenteerd door het college waarin mooie ambities zijn opgeschreven zoals “voldoende en divers aanbod van woningen, inzet voor woningzoekenden in de knel, een toekomstbestendig woonaanbod in de wijken, en een passend woningaanbod in iedere levensfase”. Dit, om een evenwichtige bevolkingsopbouw voor Hillegom en meer betaalbare woningen voor iedereen te realiseren.

Op zich prima dat een woonvisie wordt opgesteld zodat het aanbod van woningen goed op de woningbehoefte aansluit. Maar wanneer een woonvisie los van de werkelijkheid wordt opgesteld heeft een woonvisie geen nut.

En dat lijkt nu te gebeuren met de nieuwe Woonvisie 2020 – 2024 van de gemeente Hillegom. De werkelijkheid is dat bij deze woonvisie van Hillegom grote vraagtekens te plaatsen zijn met betrekking tot de economische uitvoerbaarheid. De bouwkosten voor het realiseren van nieuwe woningen rijzen de pan uit vanwege allerlei eisen op het terrein van milieubescherming, duurzaamheid van materialen, energietransitie, PFAS en stikstof. Maar tegelijkertijd wordt verwacht dat meer goedkope, betaalbare woningen worden gebouwd.

Bovendien, woonvisies worden snel achterhaald door nieuwe feiten en ontwikkelingen. De gemeente zelf bouwt geen woning, kan hooguit wat aan de grondprijs doen wanneer op gemeentegrond gebouwd wordt. Maar dat is vaak niet voldoende voor bouwers om de exploitatie rond te krijgen. Bij particuliere bouwinitiatieven komen te veel mooie plannen door allerlei nieuwe regels niet van de grond. Bijvoorbeeld, een aangekondigd vereveningsfonds in de nieuwe Woonvisie 2020 – 2024 verplicht particuliere initiatiefnemers/bouwers al bij de bouw vanaf 6 woningen om 25 procent sociale huur, 35 procent midden huur of koop te realiseren of anders tegen forse betaling die verplichting af te kopen. Daardoor wordt het vrijesectordeel veel te klein om die kosten van een plan te kunnen dragen. Hierdoor zullen kleinschalige bouwplannen niet van de grond komen. Door particuliere initiatiefnemers te ontmoedigen in plaats van aan te moedigen prijst Hillegom zich uit de markt. Tenzij regeldruk verminderd wordt en maatwerk voor elk bouwplan wordt toegepast in plaats van achterhaalde regels te handhaven.

Ondanks alle mooie ambities zal deze Woonvisie 2020 – 2024 woningbouw eerder belemmeren dan bevorderen. Geen woonvisie is in dat geval beter, dan kan snel ingespeeld worden op de actuele werkelijkheid. Dus, “aanpakken en doorpakken” om met Jan Schaefer te spreken.