Kranslegging en toespraak burgemeester Spruit op 4 mei

Burgemeester Lies Spruit heeft 4 mei een krans gelegd bij het monument voor de gevallenen aan de Oranjelaan. Ook hield ze een toespraak die online te volgen was op www.lisse.nl. 

“Het is 4 mei. De vlag hangt halfstok. Zoals ieder jaar zijn we om acht uur twee minuten stil. We denken aan alle slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Joden, Roma, Sinti en andere bevolkingsgroepen die vervolgd werden. Inwoners die stierven door honger of geweld. Verzetsmensen en soldaten die hun leven gaven voor onze vrijheid.

In het bijzonder wil ik graag stilstaan bij de zestig dorpsgenoten die door oorlogsgeweld om het leven kwamen. Onder hen een Joodse vader en zoon, die tijdens de oorlog in Lisse woonden. En een peuter van drie, het dochtertje van Joodse woonwagenbewoners. Van zoveel wreedheid kunnen wij ons geen voorstelling maken.

Het lijkt zo lang geleden, die oorlog. En dat is het ook: 76 jaar is een mensenleven. Maar de tijd heeft niet alle wonden geheeld, merk ik. Bij elke herdenking voel ik hoe intens de emoties nog steeds zijn – ook die van de volgende generaties.

We hebben steeds minder mensen in ons midden die de oorlog zelf hebben meegemaakt. Die uit eigen ervaring kunnen vertellen over het onrecht, de ontberingen en het geweld. Mij raakt het bijzonder als ik hun verhalen hoor of lees.

Zoals dat van de Lissese Coby Baltes: net acht toen de oorlog begon. Met haar ouders en vier zussen woonde ze boven een kapperszaak aan ’t Vierkant. In de oorlogsjaren kreeg het huis steeds meer bewoners: Joodse kinderen kregen er onderdak, een pianist, zelfs een compleet gezin. Een heikele onderneming, zeker omdat de Duitse Ortskommandantur in hotel ‘De Witte Zwaan’ huisde, precies tegenover de woning van de familie Baltes.

Een paar jaar geleden heeft mevrouw Baltes haar herinneringen opgeschreven, ze zijn te lezen op de site van Vereniging Oud Lisse. Haar verhalen geven een beeld van die onwerkelijke jaren: hun leven met de onderduikers, haar schooldagen in het patronaatsgebouw, illegaal houthakken in het Keukenhofbos, de bloembollen die op het menu stonden en waar ze ziek van werd.

Het is moeilijk om je voor te stellen hoe het er toen aan toeging, dat zie ik ook om me heen. Het verhaal van Coby Baltes neemt mij mee terug in de tijd: luchtalarmen, geschreeuw van bevelen in de straat, de angst die je overvalt als er luid op de deur wordt gebonsd.

Dit nooit meer, leren die verhalen mij. Dus zeg niet dat we niets kunnen opsteken van de geschiedenis, al is het een mensenleven geleden. Laten we blijven stilstaan, blijven terugblikken, blijven vertellen.”