Een detail van een luchtopname van de RAF in 1945. Het door slootjes omgeven pestbosje is gekapt, behalve rechtsonder.
Een detail van een luchtopname van de RAF in 1945. Het door slootjes omgeven pestbosje is gekapt, behalve rechtsonder. Foto: Oud Lisse

Bosje bij boerderij Langeveld moet blijven

Column Sporen van Vroeger

De plannen voor bebouwing van de wijk Geestwater lijken nu toch vastere vormen aan te nemen. In de Sporen van Vroeger van 15 februari werd aandacht gevraagd voor het slotenpatroon. In dat gebied ligt ook het bosje bij boerderij Langeveld. Dit bosje is van cultuurhistorisch belang.

Omdat er rondom het bosje bij boerderij Langeveld geen slootjes zijn en omdat er alleen maar essen staan, werd jarenlang gedacht dat het bosje bij Langeveld een geriefhoutbosje was, ook wel hakhoutbosje genoemd. Van zo’n bosje werd om de 8 jaar een gedeelte gekapt. Het hout werd gebruikt om gereedschap te maken. Maar dat is al jarenlang niet meer gebeurd. Daarom zijn de uitlopers nu erg groot geworden. Het zijn hele bomen geworden.

Bosje was er al in 1830
Het bosje is nu vierkant van vorm. Op luchtfoto’s uit 1925 en 1945 is duidelijk te zien dat het bosje er toen heel anders uitzag dan tegenwoordig. Het was veel groter en heel anders van vorm. Ook is te zien, dat er slootjes omheen liggen. Op de kaart van LisseTijdReis uit 1830 is het slotenpatroon om het bosje ook goed te zien. Het heeft op die kaart dezelfde vorm als op de luchtfoto’s. In 1830 bestond het bosje dus blijkbaar al. Op dit moment is op actuele hoogtekaarten nog de vorm van deze slootjes te zien door de diepere ligging dan de omgeving. Deze slootjes zijn dus droog gevallen of niet helemaal gedempt.

Brandhout
Uit de luchtfoto uit 1945 is op te maken dat bijna het hele bosje is gekapt. Er was in de hongerwinter veel behoefte aan brandhout. Mogelijk is daarom het bosje toen gekapt. Rechts onderin zijn jonge pas geplante bomen te zien. Dat zullen de essen zijn, die er nu nog staan.

Toch een pestbosje
Omdat er slootjes om het bosje te zien zijn, kan worden geconcludeerd dat op moment van het maken van de luchtfoto’s het bosje een pestbosje was. Dat was er in 1830 al. Een pestbosje werd gebruikt om vee met veepest of miltvuur te begraven. Later, na de oorlog, is dit veranderd in een veel kleiner geriefhoutbosje, dat er nu verwaarloosd bijstaat. Het overige deel is weiland geworden en de slootjes zijn gedempt of drooggevallen.

Pestbosje moet blijven
Volgens de beschrijving van de plannen voor de wijk Geestwater is het de bedoeling dat er ook ‘wilde natuur’ komt. Wat is er meer ‘wilde natuur‘ dan een pestbosje? Doordat er vroeger geen koeien konden komen en het gras niet werd gemaaid, kwamen daar op den duur wilde planten, struiken en bomen.
De VOL pleit ervoor dat de oorspronkelijk sloten rondom het bosje weer worden hersteld en dat er, naast de bestaande essen, bomen en struiken worden geplant zoals die van nature in lage, natte kleigrond voorkomen, zoals elzen, berken, populieren en wilgen. Het bosje is van groot cultuurhistorisch belang. Dit wordt ook zo verwoord in de Cultuurhistorische Waardenkaart van de gemeente Lisse.
Cultuur-Historische Vereniging “Oud Lisse”, info@oudlisse.nl

Uit de krant