Koorddansen op een dun lijntje

Het is al weer vijf weken geleden dat we naar de stembus gingen voor de gemeenteraadsverkiezingen. Ogenschijnlijk stille weken, waarin niet veel lijkt te gebeuren rond de collegeonderhandelingen in alle gemeenten van Nederland. Zo nu en dan komt er in de media toch iets naar buiten over ‘informateurs’ die gemeenteraden adviseren over het smeden van een nieuw college. Zo adviseerde oud-burgemeester van Hillegom Toon Mans Noordwijk en oud-burgemeester van Teylingen Anne Lize van der Stoel onze gemeente. Vanuit Lisse is tot nu toe weinig vernomen, achter de schermen is men op zoek naar een breed draagvlak voor een raadsakkoord, maar zijn de coalitiepartijen (nu Tweede Paasdag) nog niet bekend. 

Ook in Hillegom is het al een paar weken stil nadat vrij snel na de gemeenteraadsverkiezingen de veruit grootste partij BBH gesprekken voerde met alle partijen in de gemeenteraad en op basis daarvan Bloeiend Hillegom en het CDA uitnodigde om een coalitieakkoord te schrijven. De raadsvergadering waarin het coalitieakkoord wordt gepresenteerd en de wethouders moeten worden gekozen staat in de raadskalender op donderdag 28 april. Betekent dit dat elk moment de toekomstige coalitiepartijen van Hillegom naar buiten komen met het coalitieakkoord? Hun verhaal.
Een verhaal dat in alle gemeenten in Nederland geschreven moet worden voor de periode 2022 – 2026. Geen gemakkelijke opgave. Om met een eerlijk en verantwoord verhaal te komen, dat als bestuurlijke leidraad moet dienen voor de komende vier jaar, moeten onvermijdelijk obstakels worden overwonnen. Zoals het gebrek aan onderling vertrouwen dat samenwerking belemmert. Of een te grote versplintering van het aantal partijen dat in aanmerking komt wethouders te leveren waarbij meningen en opvattingen onoverbrugbaar blijken.
Maar er zijn ook andere redenen die het op dit moment ingewikkeld maken een collegeprogramma te schrijven. Die hebben te maken met de rol van de Rijksoverheid die weer taken naar zich toe lijkt te trekken en daarmee de financiering van overheidstaken willen centraliseren in plaats van decentraliseren naar gemeenten en provincies. Dit als ‘reactie’ op mislukte decentralisaties waarbij de rijksoverheid voor een dubbeltje op de eerste rang wilde zitten: wel gemeenten het werk laten doen maar niet voldoende middelen erbij leveren? Denk maar aan de decentralisaties in het sociaal domein, vooral de jeugdzorg. ‘Wel taken maar geen knaken, dat gaat niet’, was en is de kritiek van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Interprovinciaal Overleg (IPO). En die kritiek blijft, want de Rijksoverheid heeft namelijk voorgesteld de financiering via het Gemeente- en Provinciefonds van gemeenten en provincies voor de periode 2022 – 2025 te bevriezen op de stand van de Voorjaarsnota 2022, behalve compensatie voor loon- en prijsontwikkelingen. Gemeenten en provincies vrezen problemen met de stabiliteit van begrotingen en meerjarenramingen en zelfs een ‘financieel’ ravijn na 2025.
Dus, gemeentelijke ambities die structureel gefinancierd worden, zullen daarop moeten worden afgestemd om ongelukken zoals daling van het voorzieningenniveau en dienstverlening te voorkomen. De rekening van de Rijksoverheid voor corona, klimaat, stikstof, energietransitie moet immers nog betaald worden. En dat zullen gemeenten en provincies merken.
Gemeentebegrotingen, meerjarenramingen opstellen... het wordt koorddansen op een dun lijntje de komende periode 2022 - 2026!
Notenkraker is een column van Jos Draijer en verschijnt om de week in deze krant. Reageren? Mail naar: redactie@dehillegommer.nl.