Fotobijschrift: 350 jaar trekvaart in boekvorm.
Fotobijschrift: 350 jaar trekvaart in boekvorm. Foto: Primavera Pers

Toen en nu: Schuitjevaren in en rond Hillegom

Column Sporen van Vroeger

Schuitjevaren, theetje drinken, varen we naar de Overtoom, zo zongen we het kinderliedje vroeger. Een overtoom was een constructie waarmee eeuwen geleden een schip via een dubbel hellend vlak over een dam heen van het ene vaarwater naar een ander kon worden getrokken – overhalen heet dat. Een soort klunen voor boten dus. Hoe de kopjes thee die oefening doorstonden, dat vermeldt het liedje niet.

Dat overhalen gebeurde zoals zoveel in vroeger tijden, met mankracht en dat was een hele klus. We staan daar tegenwoordig niet zo bij stil, want wij vinden het heel normaal dat in huizen- en wegenbouw geweldige machines worden ingezet, maar zo was het vroeger allemaal niet.
Voor de aanleg van de Trekvaart Haarlem-Leiden, nu 365 jaar geleden, werd ook allemaal mankracht ingezet. Je kunt het je nauwelijks voorstellen en dat was destijds ook al zo; het project werd als een “onmooglyk wonder” beschouwd. Binnen een jaar werd de 28 kilometer lange Haarlemmer Trekvaart (sinds 1822 is de naam Leidsevaart in gebruik) gegraven en in gebruik genomen.
De eerste plannen voor deze trekvaart dateerden al uit 1640, maar die liepen toen op niets uit. De stad Gouda werkte namelijk tegen, want daar was men bang dat een deel van het vrachtverkeer met trekschuiten dat over Rotterdam voer, nu over Haarlem, Leiden en Delft zou gaan varen. Dat zou weleens tot lagere tolopbrengsten kunnen leiden. Na 1655 konden de steden Haarlem en Leiden alsnog hun plannen voor een trekvaart verder ontwikkelen omdat Gouda en Amsterdam toen een eigen trekvaart wilden realiseren.
Over 365 jaar Haarlemmer trekvaart valt veel te vertellen en tijdens de Vriendenavond van Stichting Vrienden van Oud Hillegom op vrijdag 22 april gaat dat ook gebeuren. De stichting heeft het geluk dat een van hun vrijwilligers Marca Bultink is; als cultuurhistorica zet zij zich in om een bijdrage te leveren aan het beschermen van kwetsbare cultuurhistorie in de Bollenstreek. Naast eindredacteur van het donateurstijdschrift “Hangkouserieën” van de Vrienden werkte zij (mee) aan vele publicaties over de geschiedenis in en van de Bollenstreek, waaronder het boek “De blauwe ader van de Bollenstreek” (ISBN 9789068688177) over 350 jaar Haarlemmertrekvaart-Leidsevaart. Marca heeft al verschillende lezingen over dit onderwerp gegeven in het afgelopen jaar, maar voor de Vriendenavond heeft Marca haar lezing speciaal op Hillegom afgestemd. De Vriendenavond wordt gehouden in de Kulturele Raad, Prinses Irenelaan 16 (ingang Mariastraat) en iedereen is welkom, maar vol is vol. De toegang is 5 euro p.p. inclusief een consumptie. De zaal is open om 19.30 uur en het programma begint om 20.00 uur. Na de pauze zal de stichting haar jaarlijkse Vriendenoorkonde uitreiken waarna gelegenheid is om elkaar te ontmoeten en bij te praten.
In het voorjaar kunnen we in Hillegom nog steeds genieten van het schuitjevaren, met daarbij iets lekkers te drinken. Even terug naar vroeger – maar met het comfort van nu – genieten van de bollenvelden rondom Hillegom. Tot 28 mei vaart de Bollenboot op woensdagen en zaterdagen af, vanaf de recreatieaanlegplaats aan de Hillegommerbeek, te bereiken vanuit de Hoftuin. Reserveren van een zitplaats en het gewenste lekkers kan via de website van de naastgelegen smikkelwinkel “Boter kaas en olijven”, www.bkonline.nl.
De digitale versie van deze column is terug te vinden op www.vriendenvanoudhillegom.nl en www.dehillegommer.nl. Jacolien van der Valk, Stichting Vrienden van Oud Hillegom, e-mail: SVvOH.pr@gmail.com

Uit de krant