Kunst en ambacht in Hillegom: de IJzergieter

Aan de Kwekerij-kant van het Fioretti College waakt de IJzergieter over de spelende leerlingen op het sportpleintje. Tot 2 juli heeft hij nog dagelijks gezelschap en dan heeft ook hij zomervakantie. 

Op 22 augustus is het weerzien met de leerlingen en de kennismaking met de nieuwe leerlingen. Alweer negen jaar staat het in brons gegoten beeld van 1,20 meter hoogte daar, op zijn witte sokkel. Daarvoor had hij 46 jaar lang een plekje op het snijpunt van de Garbialaan en de Elsbroekerlaan, op het plein van de LTS, als symbool voor een van de ambachten die daar konden worden geleerd. Bij de start van het nieuwe schooljaar in 1967 werd de nieuwbouw opgeleverd van de r.-k. Lagere Technische School “St. Paulus”. Twee jaar bouw volgden het ontwerp van het Hillegomse architectenbureau Kuytems-Sytsma-Oosterbaan. Oud-leerling van de school en kunstenaar Nico Berkhout vervaardigde een maquette van het gebouw waarvan de afbeelding te zien is bij de column op de website van Stichting Vrienden van Oud Hillegom. De LTS kreeg vier verdiepingen met een lift voor leraren en gehandicapte leerlingen (waarom de leraren niet konden traplopen werd er niet bij vermeld) en er was plaats voorzien voor 550 leerlingen. Het 3,25 miljoen gulden kostende gebouw rustte op 350 betonpalen van 14-15 meter lengte. Bijzonder aan de St. Paulus was het sheddak op de praktijkruimte. Een sheddak, ook wel zaagtand dak genoemd, heeft een aantal schuine schilden met rechtopstaande ramen waardoor een gelijkmatige inval van daglicht werd verkregen. Dit type dak werd veelvuldig toegepast in de textielindustrie, de lakenhal van Leuven uit het begin van de 17e eeuw was al voorzien van een zaagtanddak. Na de opkomst van kunstlicht koos men in de 20e eeuw massaal voor goedkopere dakconstructies, maar architecten bleven het sheddak toepassen vanwege de voordelen van daklicht. In deze eeuw is er opnieuw belangstelling voor het sheddak, zowel vanuit ecologische redenen – bijvoorbeeld in combinatie met zonnepanelen - maar ook vanwege het mentale aspect van daglicht op werknemers.
Wilfried Put (1932-2016) ontwierp de IJzergieter in 1966. De kunstenaar is geboren in De Rijp. Hij volgde na de Ambachtsschool een opleiding tot edelsmid, maar ging zich steeds meer ontwikkelen als beeldhouwer en medailleur. Hij volgde de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten in Amsterdam, was docent en jurylid en won diverse prijzen voor zijn werk. Hij ontwierp munten en penningen, maar maakte ook grote bronzen beelden. De IJzergieter is het zesde in leeftijd van 30 kunstwerken in de openbare ruimte van Hillegom. Vijf kunstwerken zijn ouder dan de IJzergieter en vierentwintig zijn van recentere datum. De gemeente Hillegom heeft een opdracht uitgezet aan Stichting Vrienden van Oud Hillegom om een Kunstroute te plaatsen op de wandel-app VoetstAPPen van de Vrienden en deze is sinds 2020 beschikbaar. Via deze app wandel je door Hillegom langs alle beschreven kunstwerken en krijg je informatie hierover in beeld en geluid. De app is gratis te downloaden via de AppStore en GooglePlay. Ook voor nieuwe kunst kunnen liefhebbers op zaterdag 2 juli tussen 11.00 en 16.00 uur hun hart ophalen in Park Elsbroek voor “Kunst in het park”, zie ook de groep Kunst in Hillegom op Facebook. De digitale versie van deze column staat op www.vriendenvanoudhillegom.nl en www.dehillegommer.nl. Jacolien van der Valk, Stichting Vrienden van Oud Hillegom, e-mail: SVvOH.pr@gmail.com