Actief bestuur en burgerschap?

di 3 mei 2022, 14:15 Column

Hillegom heeft het voor elkaar: als eerste in de hele streek tussen Haarlem en Leiden vorige week op 28 april is een coalitieakkoord 2022-2026 gepresenteerd aan de nieuwe gemeenteraad. Titel: “Met trots vooruit”. Op 12 mei zal het besproken worden in een extra gemeenteraadsvergadering en, al dan niet gewijzigd, worden vastgesteld.

Ook de vier wethouders zijn allemaal met unanimiteit benoemd vorige week: de nieuwe wethouder Maarten Dijkshoorn (Bloeiend Hillegom), en de drie ‘zittende’ wethouders Jan van Rijn en Anne de Jong (BBH) en Karin Hoekstra (CDA). Dat alles geheel op eigen kracht van de gemeenteraad, zonder hulp van buitenaf. Jan van Rijn heeft als informateur en formateur heel integer en deskundig dit proces geleid. Met dit als snel en mooi resultaat.
Hoe kan dat, en waarom lukt dat in veel gemeenteraden niet? Daar is veel over geschreven en gezegd, maar het komt er in feite steeds op neer dat onderling vertrouwen en respect, integriteit en bereidheid om compromissen te sluiten en samen te werken, redelijkheid en trouw aan de eed of belofte uitsluitend het algemeen belang te dienen, van cruciale betekenis zijn. En natuurlijk, de verkiezingsuitslag respecteren. Maar ook de geschiktheid en kwaliteiten van de kandidaat-wethouders.
Daarnaast is de samenstelling van de nieuw gekozen gemeenteraad nogal bepalend. Het verdelen van de macht, het mogen leveren van een wethouder wordt een stuk ingewikkelder wanneer het krachtenveld in de gemeenteraad hopeloos versplinterd is en partijen qua grootte nauwelijks verschillen. Vandaar dat in de ene gemeente het proces van collegevorming vlot verloopt en in de andere gemeente eindeloos kan duren, en alles wat daar tussen zit.
Wat betreft de inhoud van het coalitieakkoord is ook van belang of een coalitieakkoord in algemene termen is geformuleerd dat ruimte geeft aan niet-coalitiepartijen om werkendeweg inbreng te leveren of dat er een bijna volledig dichtgetimmerd akkoord is waar weinig eer te behalen is voor niet-coalitiepartijen. In het samenspel tussen gemeenteraad en college om het beste voor de inwoners te bewerkstelligen maakt dat nogal wat uit, evenals voor de sfeer in de gemeenteraad.
Hillegom heeft dan ook bewust gekozen beleidsdoelen algemeen te formuleren om inbreng te stimuleren vanuit de gemeenteraad, inwoners, bedrijven, instellingen en organisaties. Beter te kunnen inspelen op relevante ontwikkelingen en wispelturige landelijke regelgeving. Dus, minder probleemoplosser en meer procesregisseur zijn. De actieve lokale overheid en de actieve lokale burgers moeten het samen gaan doen. Klinkt goed en er zijn ook wel enkele geslaagde voorbeelden uit het recente verleden te noemen zoals het Julianapark. Maar wat als de burger het toch laat afweten en niet zo actief wordt als verwacht door de gemeente? College, pak de draad van voor de coronabeperkingen weer op en ga weer de wijken in. Dat werd zeer gewaardeerd. Bij nieuwe plannen in een wijk voor verkeer, woningbouw, energietransitie, klimaatadaptatie, fysieke en sociale veiligheid, etc. die voor een wijk van belang zijn, praat zélf met bewoners en belanghebbenden en laat dat niet over aan experts van buiten.
Actief bestuur en actief burgerschap? Oké, dan ook samen trots vooruit! “It takes two to tango...”
Notenkraker is een column van Jos Draijer en verschijnt om de week in deze krant. Reageren? Mail naar: redactie@dehillegommer.nl.