Gemis kan je wereld op z’n kop zetten.
Gemis kan je wereld op z’n kop zetten. Foto: Annet van der Zaal

Leren omgaan met verlies – oefenen in levenskunst (2)

Zorg & Welzijn

Al weten we dat alles in ons leven tijdelijk is, we kunnen ons niet voorstellen hoe we reageren als een wezenlijk deel van ons bestaan wegvalt: de vertrouwde omgeving missen door een verhuizing, het einde van je baan of het merkbaar afnemen van je gezondheid – het zijn slechts voorbeelden van verliessituaties. Hoe je daar zelf op reageert, weet je pas als het je persoonlijk overkomt. Het meest ingrijpende verlies is het wegvallen van een mens die bij ons leven hoort: een familielid, een goede vriend(in), een partner of een kind – het kan voelen alsof ook je eigen leven stopt.

Door Vera Hols

Afscheid van een ander met wie je diep verbonden bent, is niet alleen het einde van al wat was, maar ook van alles waar je (nog) op gehoopt had. Rouwen om iemand met wie er een moeizame verhouding was, is nog moeilijker dan het pure verdriet om een geliefde met wie de band ‘schoon’ was. De innerlijke strijd om wat er niet was, staat de genezing van de geslagen wond in de weg.

Een bewuste pauze
Gemis kan je wereld op z’n kop zetten. Tijd nemen en ruimte bieden aan wat er in je omgaat kan de innerlijke druk verlagen. Een bewuste pauze om aandacht te geven aan gevoelens en gedachten kan helpen om op een ander moment (beter) te functioneren. Buiten bewegen, schrijven, muziek luisteren of jezelf gericht een half uurtje rust gunnen – het zijn mogelijkheden om even te ontspannen. Bij het delen van ervaringen met andere rouwenden mag alles er zijn wat er in je omgaat. Soms kan een gevoel wegebben, gewoon doordat het uitgesproken wordt. Even geen strijd leveren en je last parkeren kan helpen de draad daarna weer (beter) op te pakken. Het is geen gemakkelijke stap, maar wel een heilzame. Niet eenzaam te worstelen met terugkerende, tegenstrijdige gevoelens, biedt de kans op verlichting en veerkracht voor een volgende stap in het rouwproces.

Dunne huid
Wanneer ben je in de rouw? Dat laat zich moeilijk afbakenen. Soms maakt het verwachte verlies van een dierbare het gemis al voelbaar (de zogenoemde voorrouw). De rouw kan zich onmiddellijk bij het afscheid aandienen of pas als alle regeldingen rondom een overlijden achter de rug zijn. Een veelvoorkomend kenmerk bij rouw is de ‘dunne huid’: prikkelgevoeligheid, weinig kunnen hebben en een intense moeheid. Rouwen slurpt energie, omdat heel je systeem bezig is een nieuw evenwicht te vinden. Alleen de rouwende zelf kan – als die er de moed en de woorden voor vindt - verkennen en vertellen hoe het gaat. Adviezen en eigen antwoorden – hoe goed bedoeld ook – helpen zelden. Een luisterend oor en meelevend hart bieden de ander daarentegen de kans om er te zijn zoals die zich op dat moment voelt. Een weldaad in alle leefomstandigheden.
In september start er een rouwgroep door Vera Hols, o.a. voorganger bij afscheidsdiensten en begeleider bij rouw en verlies, i.s.m. José Kortekaas. Voor informatie of een gesprek, mail verahols@ziggo.nl of bel 06 51904888.

Uit de krant