Kaart uit 1615 van Balthasar Florisz van Berckenrode waarop de Vennesloot al te zien is. | Foto: Archief Hoogheemraadschap van Rijnland.
Kaart uit 1615 van Balthasar Florisz van Berckenrode waarop de Vennesloot al te zien is. | Foto: Archief Hoogheemraadschap van Rijnland. Foto: Caroline Spaans

De Vennesloot is al van 1554

Tegenover buitenplaats Uytermeer mondt een sloot uit in de Rijnsloot. Dat is de Vennesloot. Deze loopt langs de Tuinbouwschool en onder de Jannetjesbrug door naar de Achterweg. De geschiedenis van de Vennesloot is al oud. De sloot is een oude zandvaart.

Vorig jaar hebben we in Sporen van vroeger aandacht besteed aan de cultuurhistorie langs het Ommetje van de Poelpolder. Toen gingen we van de Zemelbrug over de dijk naar het zuiden naar de vroegere school Uitermeer, op de plek waar vroeger de buitenplaats Uytermeer lag. We vervolgen de route en zien nu dus de Vennesloot.

In de 16e en 17e eeuw worden er vanuit de duinen naar het Haarlemmermeer veel zandvaarten gegraven om de oude duinen af te zanden. Dit zand werd toen onder andere gebruikt voor de uitbreidingen van Amsterdam. Wat overbleef na de afzanding was vruchtbare grond voor tuinbouw. Op deze percelen werden toen veel kruiden en groenten geteeld. Deze werden in Leiden en Amsterdam verkocht. Veel van die zandvaarten zijn later, toen het zand was afgegraven, aan de westkant van de Heereweg weer afgedamd.

In 1554 laat Cornelis van der Laen, eigenaar van Huis ter Specke, een zandsloot graven naar het Haarlemmermeer. Hij vraagt het Hoogheemraadschap toestemming om de Heereweg te doorgraven en een stenen brug te mogen leggen 'omme daer door zijn hooghe geestlant af te karren ende verbeteren'. Dat was het gebied tussen de Heereweg en de Achterweg tegenover zijn huis Ter Specke. Dit gebied werd vroeger de Westgeest genoemd. In 1604 wordt deze zandvaart doorgetrokken tot aan het Keukenduin, tegenover de huidige begraafplaats Duinhof. Tot de droogmaking van de Lisserpoel in 1624 komt de Santvaert direct uit in de Poel. Op oude kaarten vinden we de sloot ook terug als Verlaens Santvaert of Verlaner Zandsloot. In 1662 komt het gebied in handen van Pieter Six. Dus het hele gebied van de afzanderij in het Keukenduin tot aan de Rijnsloot van de Lisserpoelpolder.

Six bezat de buitenplaats Grotenhof aan de Achterweg, vlakbij de Zandvaart.

In de 19e eeuw is het gebied eigendom van Van der Staal van Piershil, die op Wassergeest woonde. Hij kocht de vaart eigenlijk alleen vanwege de daarmee verband houdende afzanding van zijn gebied. Dan heeft de zandsloot inmiddels de naam Vennesloot gekregen.

In 1862 is Cecilia Maria Steengracht, gehuwd met Carel Anne Adriaan Baron van Pallandt, eigenaresse geworden van de vroegere buitenplaats Grotenhof en daarmede van de Vennesloot.

De Vennesloot mondt dus uit in de Rijnsloot bij de vroegere buitenplaats Uytermeer. Deze monding is goed te zien als het Ommetje op de dijk aan de overkant wordt gevolgd.

Het 'Ommetje Poelpolder' in Lisse werd in 2008 als winnaar gekozen uit de 461 inzendingen voor de landelijke Ommetjesprijsvraag. Met deze prijsvraag wilde Landschapsbeheer Nederland mensen inspireren kleine wandelingen 'dicht bij huis' te bedenken en te realiseren.

Het 'Ommetje Poelpolder' volgt een fraaie route over de grasdijk langs de Rijnsloot van de Poelpolder, één van de eerste droogmakerijen (1624) in Zuid-Holland. Men passeert vele historische elementen.

Een routebeschrijving van het Ommetje is te vinden op de website van Oud Lisse onder publicaties/boeken en brochures/overige uitgaven.