Lachend tachtig worden?
Stelt u zich eens voor: je hebt gewerkt tot je 67ste om met pensioen te kunnen gaan. Op je 70ste beland je ineens met veel pijn, aangeslagen en een beetje in war op de poli spoedeisende hulp van een ziekenhuis.
Voordat je geholpen kan worden moet je eerst een kwetsbaarheidstest doen om te weten of je het wel aan kan, of behandeling zin heeft, zowel lichamelijk, geestelijk als sociaal. Dus moet je vragen beantwoorden zoals: kunt u vanaf 100 telkens met 7 naar beneden aftellen, wat is uw opleiding, wat heeft u gedaan in het leven, wat is uw thuissituatie, etc. In overleg met de patiënt moet dan blijken of het wel of geen zin heeft de patiënt te behandelen. De zorg moet immers zinnige en passende zorg zijn, is de opvatting in de gezondheidszorg. De behandeling moet leiden tot herstel en niet tot verdere verzwakking.
Onderzoek toont namelijk aan dat ouderen die acuut in het ziekenhuis worden opgenomen nog al eens een terugslag krijgen. Ze raken in de war, hebben moeite met lopen, of komen niet lang na ontslag uit het ziekenhuis opnieuw op de spoedafdeling terecht of zijn alsnog overleden.
Ziet u het al voor u? De arts en verpleegkundige screenen uw kwetsbaarheid op de spoedeisende hulp om te kijken of u in aanmerking komt voor behandeling. U mag het wel zelf bepalen, maar ja, als de dokter het zegt…
Is dit allemaal theorie? Neen, ik heb het zeer onlangs van dichtbij meegemaakt: een terminale patiënt in de 70 met kanker kreeg er ook nog eens een herseninfarct er overheen en werd met spoed naar het ziekenhuis gebracht. Hij is halfzijdig verlamd, heeft uitval van functies maar is wel aanspreekbaar. De neuroloog stelde voor de patiënt naar een revalidatiecentrum te sturen. De patiënt en familie greep in en vroeg om euthanasie. De neuroloog blijft bij zijn voorstel, want voor euthanasie, daar "moet van hoger hand over beslist worden". Een medisch-ethisch en juridisch ingewikkelde vraag. Zorgplicht versus hulp bij zelfdoding, aansprakelijkheid, etc.
Dit voorbeeld geeft in het kort de strekking weer van dat ene (controversiële) beslispunt in de beleidsnota "Lachend Tachtig" van Groen Links (dat zo veel aandacht kreeg) over toekomstbestendige ouderenzorg: screening van 65 plussers op kwetsbaarheid en overbehandeling voorkomen. Mensen moeten lachend tachtig kunnen worden. Beter voor de kwaliteit van uw leven en het levert ook aanzienlijke besparing omdat overbehandeling wordt voorkomen. De gezondheidszorg moet wel betaalbaar blijven. Voorkomen van overbehandeling kan zeker daaraan bijdragen.
Groen Links heeft het taboe willen doorbreken dat rust op de bedreiging van het onbetaalbaar worden van de gezondheidszorg en ouderenzorg in Nederland en daarmee een maatschappelijk debat willen aanzwengelen. Terecht. Maar de professionele intieme ruimte tussen arts, verpleegkundige, patiënt en naasten is echter de plek waar besloten moet wat het beste is voor de patiënt is. Behandelen, anders behandelen of niet behandelen. De bestaande wetgeving biedt daar voldoende ruimte voor. De politiek moet daar niet opnieuw tussen willen komen. Laat het aan de professionals, de patiënt en de directe naasten zelf over. Laat het lachen of huilen aan hen over.