Buitenplaats Berkhout gesloopt in 1775
Het Nieuwsblad van de VOL is een full colour kwartaalblad in A4-formaat van meestal 32 pagina's. Dit blad is gratis voor leden van de VOL, en tevens op dinsdagmorgen te koop bij de inloop in de Vergulde Zwaan. In het Lentenummer 2018 staat een boeiend artikel over buitenplaats Berkhout, geschreven door Dirk Floorijp.
In het artikel gaat hij uitgebreid in op het gebouw zelf en de bewoningsgeschiedenis. Het is heel interessant om dit artikel te lezen. Hieronder volgt een korte samenvatting.
De buitenplaats Berkhout is gerealiseerd door Hendrik Valkenaer in 1645. Hij was onder andere van 1633 tot 1662 ambachtsheer van Lisse. Hendrik was getrouwd met Florentina van Mathenesse. Zij was familie van de eigenaren van donjon Dever.
Buitenplaats Berkhout lag in de Oude Mosveense buurt. Het huis had nummer 60. Alle huizen in Lisse hadden in die tijd een volgnummer. Het lag ten westen van de Heereweg en ten zuiden van de Veenderweg. Deze laatste weg heette na 1905 Stationsweg en nu is dit gedeelte de Berkhoutlaan. Het buiten lag ten noorden van het Berkhouter Duintje, dat in de 17e eeuw werd afgegraven. De huidige locatie is om en nabij woonzorgcentrum Berkhout. Oostelijk van buitenplaats Berkhout, richting Heereweg, lag de moestuin. Aan de westkant tot aan boerderij De Wolff lag het bos van Berkhout. Buitenplaats Berkhout stond daar van 1645 tot 1775. Dus het werd na 130 jaar gesloopt. Buitenplaats Berkhout heeft een belangrijke geschiedenis en het verzorgingshuis en de weg verwijzen naar deze mooie buitenplaats en houden zo deze naam in ere.
Verkoop in 1722
Op 17 mei 1722 wordt het buiten verkocht aan luitenant-generaal J.A. von Barner. In het artikel in het Lentenummer wordt uitgebreid ingegaan op zijn levenswandel.
Bij de verkoop wordt de buitenplaats als volgt omschreven. "Een schoone vermakelijke hofstede genaamt Berkhout, met desselfs huijsinge, boomgaarden, tuijnen, bloem en moesperken, binnen en buijtenlanen, bepotingen, beplantingen en al het gene daarin aard en nagelvast is. Begroot op twee morgen en vierhonderd veertien roeden, belend ten noordwesten de landerijen van mr. Isbrand de Bije oud burgemeester der stad Leijden en mr. Pieter Six, oud schepen der stad Amsterdam en ten noordoosten de Veenderlaan." Daarbij hoorde ook nog "550 roeden land, recht voor de hofstede gelegen, voorts nog twee morgen land genaamd den hooge Kroft, ende akerenbos met den halven weg."
In 1732 beschrijft Abraham Rademaker in 'Rhynlands fraaiste gezichten' Berkhout ook. "Een zeer deftige huizing, waarop een torentje staat met klok en uurwijzer. 't Heeft ook een ruim koetshuis en stalling voor 16 paarden, orangehuis, speelhuizen, grote en kleine hoenderhokken en ook duivenhokken, alsmede een bekwame plaats voor eenden. Alles modern getimmerd, diverse vakken met broeibakken, glazen trekkas, grotten, vijvers, starrebos met lanen daarom henen, daarin een viskom met een terras. Voor de ingang staat een fraai ijzer hek." Jammer dat dit fraaie geheel in 1775 is afgebroken!