n Lisser schrijft kroniek over zijn Achterhoekse jeugd
Gerrit Wildenbeest: 'Ben geboren in 1950, maar we leefden als in 1850’
Lisse n Met het klimmen der jaren denken veel mensen met nostalgie terug aan hun jeugd. Gerrit Wildenbeest deed dat ook en besloot er een boek over te schrijven: ‘Een schone erfenis is u geworden’. “Ik ben geboren in 1950, maar als je ziet hoe wij toen leefden, leek het meer op het jaar 1850. Geen elektra, waterleiding, telefoon, televisie of tractor.” Het is een ode aan het vroegere leven op het Achterhoekse platteland.
Door Ruth Eppink
Gerrit woont al 35 jaar in Lisse, maar nog altijd vragen mensen hem waar hij vandaan komt: als hij praat is een onvervalst accent te horen. Gerrit groeide op in Lintelo, een buurtschap die onder de gemeente Aalten valt. Zijn ouders spraken op de boerderij Nieuw-Tammel alleen het plaatselijke dialect. Pas op de lagere school maakte Gerrit kennis met Standaardnederlands, vroeger beter bekend als ABN. De Achterhoekse tongval raakte Gerrit echter nooit meer kwijt.
Herinneringen
De wereld waar hij als kleine jongen in leefde, is inmiddels ingehaald door de tijd. Wie kan zich nog een leven voorstellen zonder elektriciteit, zonder waterleiding of telefoon? Het moderne boerenbedrijf lijkt in niets meer op het boerenleven uit zijn jonge jaren, vertelt hij in de woonkamer van zijn huis in de Poelpolder.
'Elektra en waterleiding kregen we pas in 1959'
“Ik vond het meer dan de moeite waard mijn herinneringen aan die verstilde tijd op te schrijven. Het is een prachtig tijdsbeeld en laat zien hoe hard de technische vooruitgang is gegaan. Dat was iets waar mijn vader veel moeite mee had. Hij heeft bijvoorbeeld altijd moeite gehad met telefoneren, haalde bellen en gebeld worden door elkaar. Mijn moeder was er juist heel handig mee. Elektra kregen we pas in 1959, net als een waterleiding. Een tractor kwam er pas toen mijn broer Chris ook al in het boerenbedrijf zat. Ons werkpaard Jet kon eindelijk met welverdiend pensioen.”
Zuunig wezz'n
Willem Wildenbeest, Gerrits vader, was zijn leven lang een harde werker en ging wijs met zijn geld om. “Sparen was het devies. Als hij er een stuk land bij wilde kopen, ging dat zonder tussenkomst van een bank. Maar wel in overleg met mijn moeder. Geld lenen, dat vonden ze maar niks, dat verlaagde het aanzien. Een hypotheek op het huis? Dat noemden ze ’n zilver’n dak op ’t huus. Daar hield mijn vader zich verre van.”
'Ik heb geleerd niets te kopen als je er geen geld voor hebt'
Het zuunig wezz’n betaalde zich later uit. ‘Nooit is er armoede, zus Ria en ik danken er mede onze hypotheekvrije woning aan’, schrijft Gerrit in het boek. Is die zuinigheid bij hem ook zo nadrukkelijk aanwezig? “Nee, maar ik heb wel geleerd om niets te kopen als je er geen geld voor hebt. Kopen op afbetaling, dat zal ik niet doen. Als het aankomt op op kleine dingen, dan ben ik zeker niet zuinig: een boek, een rondje geven. Daar geniet ik van. Mijn vader belegde zijn boterham nooit te dik, sloeg kromme spijkers weer recht. Ik rij gewoon naar de bouwmarkt voor nieuwe. Maar over echt grote uitgaven, bijvoorbeeld voor een auto, daar denk ik wel goed over na. Ik steek me daarvoor niet in de schulden.”
Een groot verschil met vandaag de dag is er overigens wel. “Mijn vader spaarde veel en dat leverde toen flink wat op met een rente van 10 tot 12 procent! Dat is met de rente van nu wel anders.”
Familiegeschiedenis
De lezer wordt niet alleen getrakteerd op een treffende beschrijving van het boerenleven in de jaren 50 en 60, maar krijgt tevens een mooi inkijkje in de familiegeschiedenis van Gerrit. Je maakt onder meer kennis met zijn ouders Willem en Truida, opoe, broer Chris en zussen Joke en Ria. Gerrit beschrijft het wel en wee in de kleine boerengemeenschap op een manier waardoor het lijkt of je er zelf bij bent. In Gerrits tienerjaren botst hij geregeld met zijn vader. “De conflictstof moet vooral van mijn kant zijn opgepookt. Vader is in feite de ruimdenkendheid zelve. Waar elders in de buurt het opkomende lange haar van de jeugd leidt tot hevige gezinsruzies, vindt hij dat eigenlijk wel mooi. Tot afgrijzen van moeder laat hij zelf even een rossig baardje en snor staan”, schrijft hij.
Wilde tijd
Als Gerrit wat meer aanleg had gehad voor een carrière als boer (hij was de oudste zoon, toen betekende dat nog dat je in je vaders voetsporen hoorde te treden) had hij waarschijnlijk nog in Lintelo gewoond. “Ik heb de lagere en middelbare landbouwschool afgerond en daarna nog de hogere agrarische school in Dronten gedaan. Maar mijn vier jaar jongere broer Chris toonde zich al snel een veel betere boer dan ik. Mijn interesses lagen er niet zo. Ik ben uiteindelijk culturele antropologie in Amsterdam gaan studeren. Een wilde en prachtige tijd, die mij ook gevormd heeft.”
'Het agrarische heeft blijkbaar toch altijd in me gezeten'
Hij trouwde en toen zijn vrouw op enig moment een baan in Lisse kreeg, verhuisden ze er met hun eerste kind naartoe. Gerrit werkte destijds nog in Wageningen en het reizen viel hem tegen. Hij besloot op zoek te gaan naar een baan in de buurt. “Ik had nooit kunnen bedenken dat ik hier uiteindelijk 25 jaar zou werken bij een vakblad voor de bollensector, ‘BloembollenVisie’ dat later overging in ‘Greenity’. Het agrarische heeft blijkbaar toch altijd wel in me gezeten!”
Het boek ‘Een schone erfenis is u geworden - Kroniek van een Achterhoekse plattelandsjeugd 1950-1970' van Gerrit Wildenbeest is onder meer te koop bij Grimbergen Boekhandel voor 20 euro.
Ode aan het leven op het Achterhoekse platteland