Verdergaan na verlies – oefenen in levenskunst (3)

18 augustus 2021, 11:55 Algemeen

Rouw n Iedereen krijgt vroeg of laat te maken met de eindigheid van het bestaan. Als je het geluk hebt er niet van weggehouden te worden, raak je er als kind al mee vertrouwd. Volwassenen die open omgaan met de dood, begrijpelijk vertellen wat er met een overledene is gebeurd en hun emoties niet verbergen, geven een belangrijk voorbeeld. Op jonge leeftijd bij een warme en liefdevolle afscheidsdienst betrokken zijn, legt een basis van vertrouwen: als je van iemand houdt, is het heel verdrietig om los te moeten laten. Maar het verdriet wordt ook weer minder, de liefde blijft en met elkaar kun je de pijn dragen.

Door Vera Hols

Jonge kinderen vinden daarin op natuurlijke wijze hun draai: als ze de ruimte krijgen, onderdrukken ze niets en geven ze uiting aan hun gevoel en behoefte. Verdriet wekt de tranen, ze huilen, zoeken even troost bij vader of moeder, komen weer tot rust en het gevoel kan weer wegebben. Dan hoort sterven – hoe verdrietig ook – bij het leven zonder dat het beangstigt of al het andere overschaduwt.
Voor een volwassene is het ingewikkelder. Dikwijls is er in de opvoeding al meegegeven dat het goed is om je te beheersen, je gevoelens te (kunnen) onderdrukken en ‘sterk te zijn’. We ontwikkelen eigen oordelen over wat niet mag of ‘normaal’ is. De (denk)beelden van dood en rouw blijken niet te kloppen als ons een ingrijpend verlies overkomt. Wat vanzelfsprekend leek, wordt onzeker. Wat we dachten te weten, biedt geen houvast. Dan slaat ons hart de maat, vraagt om vertraging en naar binnen keren.

Anders waarnemen
‘Het leven’ lijkt door te gaan, maar het is niet meer hetzelfde. Of beter gezegd: in de rouw neem je het anders waar. Contacten veranderen en zelfs je kijk op hoe het vroeger was kan gaan schuiven. Gevoelens zijn niet redelijk of onredelijk, en sommige gedachten evenmin. Als nabestaande kan je je in de steek gelaten of schuldig voelen, boos of opstandig, bevrijd of opgelucht … en meestal lopen de meest tegenstrijdige gevoelens door elkaar. Alle snaren in je worden geraakt. Ertegen vechten helpt niet. Wat innerlijk als een storm opkomt, kan pas wegebben als het toegelaten wordt. Jezelf kwalijk nemen wat je voelt of alles onderdrukken, is een heilloze weg. Hoe uniek ieders eigen rouwproces ook is, als je het bewust aangaat, waar mogelijk in verbinding met anderen, kun je weldadige ondersteuning ervaren.
Rouwen is soms als het als zwoegen op een mulle weg: je zakt diep in het zand, ziet niet waarheen het pad leidt. Donkere wolken dreigen en het felle licht verblindt, maar je bent niet de eerste en niet de enige op deze weg en degene die je mist, draag je in je hart mee.
In september start er een rouwgroep door Vera Hols, onder andere voorganger bij afscheidsdiensten en begeleider bij rouw en verlies, in samenwerking met José Kortekaas. Voor informatie of een gesprek, mail verahols@ziggo.nl of bel 06 51904888.