Jos Draijer.
Jos Draijer.

Kiezen of delen?

Column Notenkraker

Met het oog op de gemeenteraadsverkiezingen op 16 maart hebben de centrale stembureaus van de gemeenten vorige week vrijdag de ingediende kieslijsten van de deelnemende politieke partijen definitief vastgesteld. Dus ook in de afzonderlijke drie gemeenten Hillegom, Lisse en Teylingen. Dat gebeurt dus niet gezamenlijk als HLTsamen. Er zijn immers nog steeds drie aparte gemeenteraden en colleges van B&W ondanks dat de ambtelijke ondersteuning wel één gefuseerde werkorganisatie is. 

Uit elk proces verbaal van de drie centrale stembureaus blijkt het volgende:
Hillegom heeft 19 raadsleden op ruim 22.197 inwoners. Zeven partijen nemen deel aan gemeenteraadsverkiezingen. De volgorde van de kieslijsten 1 t/m 7 wordt bepaald door uitslag van de vorige gemeenteraadsverkiezingen. Van grootste naar kleinste in 2018: BBH, CDA, Bloeiend Hillegom, VVD, D66, GroenLinks en de nieuwkomer in 2022 Hart voor Hillegom. Opvallend: de PvdA, bij vorige verkiezingen al buiten de boot gevallen neemt niet deel aan de komende verkiezingen, ook niet in combinatie met GroenLinks.
Lisse heeft 19 raadsleden op 22.982 inwoners. Zes partijen nemen deel, lijst 1 t/m 6: CDA, Nieuw Lisse, D66, VVD SGP/ChristenUnie en de samengevoegde fractie Partij van de Arbeid / GroenLinks.
Teylingen heeft 25 raadsleden op bijna 38.000 inwoners. Negen partijen nemen deel, lijst 1 t/m 9: VVD, CDA, Trilokaal, D66, GroenLinks, Partij van de Arbeid, ChristenUnie, Progressief Teylingen en Blanco (Schenk, M.).

Wanneer deze drie gemeenten, na de voltooide ambtelijke fusie, nu ook een bestuurlijke fusie zouden willen, ontstaat één ‘virtuele’ gemeenteraad HLTsamen van, alles bij elkaar opgeteld, 63 raadszetels, verdeeld over 14 politieke fracties op 83.707 inwoners. Even doorrekenend heeft elk raadslid dan de zorg voor 1318 inwoners en elke fractie voor 2714 inwoners. Maar dat is schijn, want conform artikel 8 van de Gemeentewet krimpt het aantal raadszetels bij de gefuseerde gemeente HLT Samen van 63 naar slechts 37 raadsleden. Dat is dus 26 zetels minder! Dat, nog los van enkele wethouders en twee burgemeesters minder. Uit oogpunt van kostenbesparing zeer interessant. Bovendien kan dan voorkomen worden dat dezelfde raadsvoorstellen drie keer behandeld moeten worden. De keerzijde is wel dat raadsleden dan elk de zorg voor 2245 inwoners hebben, het dubbele van hun werkdruk van nu. Daardoor dreigt de ‘bestuurlijke nabijheid’ van raadsleden bij burgers, ondernemers, verenigingen en organisaties verloren te gaan. Maar ook hun controletaak komt onder druk vanwege tijdsgebrek. Overigens, gemeenteraden zelf gaan over de vraag wel of niet bestuurlijk fuseren. Fuseren wordt dus meteen flink ‘snijden in eigen vlees’. Wie wil dat? Maar er is meer.

Partijprogramma’s voor de komende gemeenteraadsverkiezingen laten zien dat niet alleen lokale politieke partijen, maar ook de lokale/landelijke partijen nu voor het behoud van de eigen zelfstandige gemeente zijn. Bestuurlijke schaalvergroting niet, regionale samenwerking wel, maar pas als de gemeente er beter van wordt. Een sprekend voorbeeld: in meerdere partijprogramma’s wordt gepleit dat betaalbare woningen alleen voor eigen inwoners moeten worden gebouwd en bij woningtoewijzing eigen inwoners voorrang dienen te krijgen.
Zelfstandigheid, bestuurlijke nabijheid is wat de kiezer nu wil. Bestuurlijke drukte om niets zeker niet. Maar daar hangt wel een hoog prijskaartje aan. Daarom: lokaal wat kan, regionaal wat moet. Het is kiezen of delen….
Notenkraker is een column van Jos Draijer en verschijnt om de week in deze krant. Reageren? Mail naar: redactie@dehillegommer.nl.