Fake news
Degelijk wetenschappelijk onderzoek naar de psychologie van het taalgebruik heeft aangetoond dat je bij schrijven moet oppassen met negatieve bewoordingen. Want wat blijkt: door iets te ontkennen, wordt datgene wat je wilt tegenspreken juist versterkt. De foutieve informatie blijft extra goed hangen. En dat is natuurlijk niet de bedoeling.
Dus wie – zoals wij bij De Zwarte Tulp – de ambitie heeft om al die verhalen over de tulpenkoorts die de ronde doen als onwaar af te doen, moet op zijn hoede zijn. Het ware verhaal vertellen, dus. En het woordje ‘niet’ vermijden!
Het kweken van tulpen was in de 17e eeuw aanvankelijk een liefhebberij van de rijken. Het ging om enkele exemplaren die werden getoond in mooie tuinen. Naarmate de vraag steeg (en dus de prijs) zagen steeds meer kwekers brood in het verkopen van tulpenbollen. Langzamerhand ontwikkelde het verkopen en kopen van tulpenbollen zich in een reguliere handel met een gedegen administratie, al vond hij plaats in kroegen en herbergen. Toen de prijzen maar bleven stijgen, gingen zich ook mensen in de handel interesseren die het niet om de tulpenbol, maar om de (hoop op) winst ging. Inmiddels – in de winter van 1636/37 – werd gehandeld in bollen die in de grond zaten. Een zaak van goed vertrouwen dus, bedrog lag op de loer. Bij zoveel onzekerheid gebeurde in februari wat sommigen al hadden zien aankomen: de handel stagneerde en in een paar dagen lag de handel in tulpenbollen in het hele land compleet stil. Al die mooie prijsafspraken hadden opeens geen onderpand meer.
Hoe werd dit opgelost? De verkopen van de laatste maanden werden na maanden van onderhandelen ongedaan gemaakt of in der minne geschikt tegen een paar procent van de geboden prijs. De tulpenkoorts was voorbij en niemand was failliet gegaan of aan de bedelstaf geraakt.
Annemarie Vels Heijn
Veel meer over de tulpenkoorts is te zien en te leren op de tentoonstelling Tulpenkoorts - 1636-1637 - Het Ware Verhaal en te lezen in het boek Tulpenkoorts - 1636-1637 - Mythe en werkelijkheid, te koop in het museum en de boekhandel.