Hokjesgeest aan de stamtafel?

Meer dan ooit verbaas ik me over de hoeveelheid maatschappelijke bewegingen, organisaties, actiegroepen en platforms die opduiken in de media. Voor elk probleem in de samenleving staan gematigde of radicale organisaties klaar om zich ermee te bemoeien. De ene hype volgt op de andere. Deelbelangen botsen met het algemeen belang. Van enige samenhang is geen sprake meer. En de overheid?

De uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen van vorig jaar, maar ook van de recente gemeenteraadsverkiezingen, laten een enorme versplintering van het politieke landschap zien. Een moeizame Kabinetsformatie was het gevolg. Het regeerakkoord "Vertrouwen in de toekomst" bevat verdunde ambities omdat de vier coalitiepartijen veel water bij de wijn moesten doen om eruit te komen. Bovendien werden onderwerpen waaraan men zich niet wil branden gemakshalve over de Haagse schutting de samenleving in geslingerd. Bedrijven en organisaties in de samenleving moesten maar met elkaar aan tafel gaan polderen. Zo ontstonden bijvoorbeeld energietransitie tafels en preventie tafels. De energietransitie tafels hebben nog niets opgeleverd. Bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties bleven in hun hok en gunden elkaar niets. Links en rechts wantrouwden elkaar en groen bleek niet langer de verzoenende kleur. Datzelfde proces lijkt zich voor te doen bij de preventie tafels over roken, alcohol en overgewicht. Ook daar dezelfde tegenstellingen tussen bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties, tussen vrijheid en gezondheid, tussen rechts en links. En vooral: een botsing van visies en belangen. Hoe komt dat toch?

Het gaat echter om meer dan tegengestelde visies en belangen. Steeds meer mensen vereenzelvigen zich zo met hun mening of standpunt dat het hun identiteit gaat bepalen. Men wordt wat men vindt. Het individu of de groep waartoe ze behoren zijn hierdoor niet langer in staat open en onbevangen andere meningen tegemoet te treden. Dus gaat men nog harder het eigen gelijk verdedigen met meningen en emoties. Feiten doen er minder toe.

Deze houding is natuurlijk knap ingewikkeld in het openbaar bestuur waar vaak besluiten moeten worden genomen in het algemeen belang, die nu eenmaal uitstijgen boven het individueel of deelbelang van een groep. Denk maar aan de Duinpolderweg.

Volgens de planning voor de besluitvorming over het tracé van de Duinpolderweg zullen deze week Gedeputeerde Staten van Noord- en Zuid-Holland besluiten wat hun voorkeursalternatief is voor deze weg. Zij stellen dan ook de Nota van Beantwoording op de 450 ingediende zienswijzen vast. Begin september vindt dan definitieve besluitvorming plaats in de Provinciale Staten. Een reactie geven op 450 zienswijzen is een moeilijke en soms pijnlijke klus omdat sommigen hard getroffen worden.

Maar in een goed functionerende democratie dient de politiek het laatste woord te hebben. Politieke bestuurders kunnen niet anders dan de meningen respectvol toetsen aan de feiten en een brede afweging maken in dienst van het algemeen belang. Vervolgens daarop te besluiten om duidelijkheid en rechtszekerheid aan de burger verschaffen. Het is te hopen dat alle betrokkenen, ook de 'verliezers', gaan meedenken in het opstellen van een zo optimaal mogelijk Inpassingsplan. Daar is nog veel te bereiken. In je hok blijven mokken en met de vuist op de stamtafel slaan heeft geen zin. Samen bereik je meer!